Terapia manualna jest jedną z nowoczesnych a jednocześnie bardzo starych form lecznictwa. Stosowana była praktycznie od początku ludzkości. Przechodząc kolejne fazy swojego rozwoju, począwszy od Indian z Ameryki Północnej (przed Kolumbem), Hipokratesa , znachorów z Europy przedchrześcijańskiej, doszła do formy o naukowym podłożu w XIX w. Dzisiaj terapia manualna jest praktyczną częścią medycyny, która zajmuje się badaniem i leczeniem zaburzeń czynności różnych struktur układu ruchu, szczególności kręgosłupa. Zaburzona czynność może mieć swoje podłoże w niesprawnym funkcjonowaniu składowych narządu ruchu: stawów, mięśni i układu nerwowego. Prowadzi to do powstawania bólu i ograniczenia ruchu w stawach, którym często nie sposób zapobiec bez ukierunkowanego badania i leczenia manualnego.
W terapii manualnej pierwszoplanowe miejsce zajmuje dokładna diagnostyka, która składa się z dokładnego wywiadu z pacjentem, podczas którego opowiada on o charakterze dolegliwości, ich umiejscowieniu, najbardziej dokuczliwych pozycjach itp., badania palpacyjnego oraz funkcjonalnego narząd ruchu. Badanie to odbywa się zarówno w spoczynku, jak i podczas ruchów biernych i czynnych. Podczas badania ocenia się jakość ruchów, ich amplitudę, ewentualnie występujące zablokowanie.
Przebieg terapii
Terapia zgodnie z tą metoda rozpoczyna się od oceny biomechanicznej i funkcjonalnej pacjenta przez terapeutę na podstawie zlecenia lekarskiego oraz szczegółowego badania wg ściśle określonego schematu. Ponieważ dysfunkcje narządu ruchu mogą zajmować wiele tkanek równocześnie, terapeuta manualny przeprowadza szczegółową analizę dolegliwości pacjenta, aby móc rozróżnić dolegliwości ze strony stawu, nerwu lub mięśnia. W tym celu stosuje się precyzyjne testy manualne. W zależności od rodzaju dysfunkcji dobiera się odpowiednią terapie. Sam zabieg terapii manualnej jest bezpieczny i bezbolesny. Polega na umiejętnym uruchamianiu poszczególnych połączeń stawowych poprzez pogłębianie ślizgu stawowego ruchami o różnej szybkości i amplitudzie, często z wykorzystaniem trakcji (separacji) w celu uzyskania większego komfortu i działania przeciwbólowego, w zależności od odczuć pacjenta oraz „wyczucia” rąk terapeuty.
3 techniki terapii manualnej
Mobilizacja stawu
zabieg wykonany przez terapeutę z użyciem minimalnej siły zewnętrznej, polegający na powtarzającym się przesuwaniu powierzchni stawowych względem siebie lub też rozwieraniu przestrzeni stawowych w kierunku zablokowanego ruchu.
Trakcje
technika wykorzystująca wyłącznie siłę mięsni terapeuty, polegająca na zastosowaniu ciągu osiowego lub kątowego w celu rozluźnienia tkanek miękkich okołostawowych, rozszerzeniu powierzchni stawowych, odbarczeniu korzeni nerwowych.
Manipulacja stawu
stosowana zazwyczaj jako zakończenie mobilizacji – polega na wykonaniu szybkiego, zdecydowanego ruchu na zablokowany staw. W chwili pchnięcia następuje „przełamanie czynnościowej bariery patologicznej leczonego stawu, a zakres ruchu osiąga barierę anatomiczną.
Dzięki odpowiednim pozycjom i technikom w krótkim czasie osiąga się bardzo dobry efekt leczniczy – zniesienie dolegliwości bólowych oraz poprawę ruchomości danego odcinka kręgosłupa lub stawu obwodowego. Aby jednak ten efekt utrzymać należy w dalszym etapie usprawniania wzmacniać i stabilizować osłabione grupy mięśniowe indywidualnie opracowywanymi ćwiczeniami.
